De laatste tijd komt inflatie weer vaak voorbij in krantenkoppen, het nieuws en op de radio. Maar hoe zat het ook alweer met inflatie en is het iets waar jij je zorgen over moet maken als het gaat om vermogen opbouwen, pensioensparen of beleggen? In deze blog neem ik je mee langs alle onderdelen die je nu moet weten over inflatie en weet je precies of jij je nu druk moet maken of dat het paniek om niets is.
Wat is inflatie precies?
Even terug naar de basics zodat het helder is waar we het precies over hebben. Inflatie is een stijging van prijzen over een breed pallet goederen en diensten. De stijging van prijzen komt doordat meer mensen bereid zijn om goederen te kopen waar niet genoeg aanbod van is. Kijk bijvoorbeeld in de supermarkt. Neem de avocado, een product dat in de afgelopen tijd steeds populairder is geworden. Door de vraag stijgt de vraag en daarmee ook de prijs. Maar stel dat er opeens een tekort is aan avocado’s, dan stijgt de prijs nog meer, omdat er nog minder aanbod is. Als het tekort van aanbod van tijdelijke aard is, dan zullen consumenten overstappen op een alternatief, ze eten bijvoorbeeld een weekje huttenkäse en stappen daarna weer over naar de avocado wanneer het tekort is weggewerkt door nieuwe toevoer.
De prijsveranderingen bij bijvoorbeeld benzine, energie en de avocado’s zijn elk van andere aard. Dit heeft onder andere te maken met prijselasticiteit. Er zijn namelijk niet veel alternatieven voor stroom of gas. Je hebt dus niet veel opties om uit te kiezen. Daarentegen zijn er wel veel alternatieven voor het eten van een avocado. Er zijn supermarkten en restaurants vol met alternatieven. Het aanbod van alternatieven speelt dus ook mee in de prijsstijging en dus in de inflatie. Maar stel alle avocadobomen worden getroffen door een ziekte waardoor er structureel minder avocado’s zijn, dan gebeurt er natuurlijk iets heel anders met de prijs. Inflatie betekent ook dat je structureel minder kunt kopen dan voorheen. Je koopkracht is dan verminderd.
Historisch gezien inflatie
Iets wat je vast wel eens hebt gehoord is dat inflatie ieder jaar ongeveer 2% bedraagt. En gemiddeld gezien klopt dit wel ongeveer. Dit komt mede doordat de ECB (Europese Centrale Bank) zijn beleid hierop afstemt, omdat zij geloven dat dit het ideale beeld is, ondanks dat dit een daling van je koopkracht zou betekenen. Het idee van de ECB is dat het bedrijven, mensen en overheden stimuleert om slimmer met middelen om te gaan. Het zorgt ervoor dat men gaat nadenken hoe je bijvoorbeeld bepaalde kosten zou kunnen gaan drukken (dubbel glas voor vermindering van gasgebruik). Deze dynamiek zorgt er ook voor dat niet iedereen zijn geld gaat oppotten, maar juist investeert in de markt. Hierdoor blijft de economie verder groeien.
Waarom is een beetje inflatie gezond?
Heel plat gezegd zullen de mensen die geld wegstoppen in een sok (of op de bank) en de mensen waarbij het inkomen niet verandert het meeste last krijgen van inflatie. Voor de rest van de mensen valt het best mee. Want inflatie is ook goed voor de economie! Doordat iedereen leeft met het idee dat alles altijd duurder wordt, wordt men gemotiveerd om te spenderen, het is immer nu goedkoper dan volgend jaar. Hierdoor blijft de economie rollen. Daarbij bevordert het de competitie tussen bedrijven. Zij gaan op zoek naar innovatieve ideeën hoe ze hun kosten kunnen drukken of een beter product in de markt kunnen zetten om de klant voor zich te winnen. Dit zorgt ervoor dat we met z’n allen verder komen en slimmere, betere en soms gelukkig zelfs duurzamere producten krijgen.
Wat doet inflatie met je investeringen?
Als inflatie ervoor zorgt dat je minder koopkracht hebt met hetzelfde aantal euro’s, dan zorgt dit er jammer helaas ook voor dat je beleggingen relatief minder waard worden. Dit zorgt ervoor dat als er in een jaar 2% inflatie is, dat je investeringen minstens 2% moeten groeien anders ga je achteruit in koopkracht. Pas als je investering meer groeien dan dat er inflatie is, dan heb je dus eigenlijk winst. Een jaar zoals 2022 waar er hoge inflatie is, zal waarschijnlijk voor een deel een klap zijn op de spaar- en belegplannen. Het is dus wel zaak dat je bij het maken van je pensioenspaarplan of beleggingsplan je rekening houdt met inflatie om je spaardoel te bereiken.
Wat heeft inflatie te maken met rente?
Leuk allemaal dit geneuzel over inflatie, maar wat was dan nou ook alweer over de connectie tussen rente en inflatie? Dat zit zo. Je weet nu dat met inflatie de koopkracht minder wordt, maar dit biedt ook een kans als je kijkt naar leningen. Stel er is hoge inflatie en de rente is laag, dan gaat de waarde van het geleende bedrag in verhouding achteruit. Als je nu 1000 euro leent, dan is dat na 5 jaar door de inflatie relatief minder waard. Maar de schuldeiser eist nog steeds 1000 euro, al is het in verhouding misschien nog maar 863 euro waard. Als de rente die je moet betalen over het geleende bedrag dan ook nog laag is, kun je winst maken. Daarbij zou je het geleende geld ook nog weer kunnen investeren om meer winst te maken. Op die manier kan het aantrekkelijk worden om geld te lenen met hoge inflatie en kun jij je voordeel ermee doen. En waarschijnlijk doe je je voordeel hier al mee, je studieschuld wordt op deze manier op papier ook minder waard, is dan toch weer een meevaller! Hier lees je meer over hoe dit precies werkt bij je studieschuld en waarom ik wacht met aflossen.
Is hoge inflatie een probleem?
Nu komt alleen het punt dat er op dit moment in het nieuws wordt gesproken over inflatie van tot wel 16%. En dat is iets wat voor sommige mensen zorgelijk is. De reden waarom er nu een hoge inflatie is komt door twee dingen
- Doordat de productie van goederen een tijd stil lag door Covid, is het aanbod van producten gedaald. Hierdoor zijn producten schaars geworden.
- De overheden wilden liever niet in een recessie komen en hebben daarom met steunpakketten mensen en bedrijven geholpen overeind te blijven.
Wat hier gebeurd is, is dat de ECB geprobeerd heeft de economie op gang te laten houden door rentes te verlagen en ervoor te zorgen dat er meer geld in omloop kwam. Hierdoor komt er meer geld in de circulatie en gaan de prijzen omhoog omdat men meer te spenderen heeft. Nu begint het er alleen op de lijken dat de inflatie de pan uitrijst en de verwachtte reactie daarop is dat de ECB het aantrekkelijker zal maken om te gaan sparen door de rentes te verhogen en een einde maakt aan ‘goedkoop’ geld om te investeren. Dit zie je nu dan ook al gebeuren. Want ondanks dat op deze manier je studieschuld bijna verdampt, betekent het dat de overheden grote schulden op zich hebben genomen. Dit moet worden terugbetaald door aankomende generaties, en die hadden al aardig wat om af te betalen.
Het betekent ook dat het goedkope geld dat was geleend nu weer terug wordt gehaald door het opkopen van obligaties en uit de markt verdwijnt. Dit kan een negatief effect hebben op de koersen van aandelen en dus ook op ETF’s. Gelukkig hoef je je hier niet zo druk over te maken als je erin zit voor de lange termijn. Over 15 of 20 jaar gezien zal het een klein dipje zijn wat uiteindelijk amper schade heeft aangericht op het behalen van je doel.
Conclusie
Moraal van het verhaal, inflatie is iets dat altijd zal blijven omdat het ons stimuleert, slimmer te werken en te blijven innoveren door naar nieuwe oplossingen te zoeken. De ECB zal dus altijd blijven sturen op een lichte inflatie. Over het algemeen stijgen de lonen mee met de inflatie, omdat ook jouw arbeidskosten omhoog gaan. De grootste domper is wel dat bij een hoge inflatie zoals we die nu beleven, de lonen vaak niet even hard meestijgen en dat kan wel even vervelend zijn. Verder hoef je geen vrees te hebben voor je indexbeleggingen, op de lange termijn zal je hier niet veel last van hebben.
Wil je graag beluisteren hoe Rowan en ik tegen inflatie aankijken en wat onze tips zijn? Beluister dan de podcast (S5.7).
