Beleggen op de aandelenmarkt kan financieel gezien een slimme zet zijn, maar het is niet zonder risico’s. Voor zowel actieve beleggers als indexbeleggers kunnen psychologische valkuilen leiden tot kostbare fouten. In dit artikel staan we stil bij 10 veel voorkomende psychologische valkuilen van beleggers. Een aantal van deze valkuilen kun je gemakkelijk ondervangen voor bijvoorbeeld te kiezen voor beleggen in indexfondsen in plaats van in losse aandelen, doordat je de hele markt volgt in plaats van één specifiek aandeel. Wel is het goed om je bewust te zijn van deze valkuilen, of je nu net begint met beleggen of hier al langer mee bezig bent.
Het verschil tussen actief beleggen en indexbeleggen
Voordat we duiken in de 10 grootste psychologische valkuilen van beleggers, eerst nog even kort het verschil tussen actief beleggen en indexbeleggen. Je zult zien dat veel van de psychologische valkuilen voornamelijk van toepassing zijn voor actief beleggen, en wat minder voor indexbeleggen.
Het verschil tussen actief beleggen en indexbeleggen zit hem in de manier waarop je handelt. Bij actief beleggen kiest de belegger vaak bewust voor specifieke aandelen van bepaalde bedrijven om in te handelen, bijvoorbeeld omdat deze achter een bepaalde technologie staat, of omdat de verwachting bestaat dat een aandeel het goed zal gaan doen en voor een winst zal zorgen. Hierbij neem je een relatief groot risico, omdat je specifiek voor een aandeel kiest om in te investeren.
Bij indexbeleggen spreid je juist je kansen, door te beleggen in een ‘mandje’ van aandelen. Je koopt een aandeel in een indexfonds. Kort uitgelegd is een indexfonds een verzameling van een x-aantal aandelen van verschillende bedrijven, bijvoorbeeld met een wereldwijde spreiding. Hierdoor focus je met je beleggingen meer op het volgen van de trend op de algehele aandelenmarkt, en focus je niet op een handjevol bedrijven die je zelf uitkiest. Persoonlijk ben ik groot voorstander van indexbeleggen, omdat het mij heel veel rust geeft dat ik niet dagelijks met mijn beleggingen bezig hoef te zijn. Op deze pagina vind je nog veel meer informatie over indexbeleggen.
Klaar voor de 10 grootste psychologische valkuilen van beleggers? Hier komen ze.
1 De overmoedige belegger
Een van de meest voorkomende psychologische valkuilen van beleggers is overmoed. De overtuiging hebben dat je het beter weet dan de markt, of een voorsprong hebt op andere beleggers kan een gevaar zijn voor je eigen succes. Warren Buffett zei ooit: “Risico komt voort uit niet weten waar je mee bezig bent.” Laat je ego het nemen van slimme beslissingen over je beleggingen niet in de weg staan, besef je dat je niet alles weet en dat het héél moeilijk is om de markt te verslaan.
2 Angst om geld te verliezen
Angst is de andere kant van de medaille als het gaat om beleggerspsychologie: in plaats van overmatig vertrouwen, zijn sommige mensen te bang om überhaupt in aandelen te beleggen. Deze angst kan in de weg staan dat je profiteert van grote kansen, of ertoe leiden dat je je investeringen (te) snel van de hand doet tijdens dalingen in de markt. Probeer een evenwicht te vinden tussen te angstig en te zelfverzekerd zijn bij het beleggen om ervoor te zorgen dat je portefeuille op termijn succesvol is. Beleg sowieso alleen met geld dat je niet nodig hebt. Geld verliezen doet altijd pijn, maar zeker als het om geld gaat dat je eigenlijk heel hard nodig hebt.
3 Alleen maar de massa volgen
Iedereen om je heen investeert ineens in Tesla of Tech-aandelen, dus wil jij dat ook!
Het volgen van populaire trends of wat alle anderen doen met hun beleggingen kan een groot risico zijn voor jou als belegger. Neem als voorbeeld Imtech: aan het begin van deze eeuw een enorme lieveling op de beurs, maar ging in 2015 toch echt failliet. Onder andere als gevolg van een gigantische fraudezaak rond de bouw van een pretpark – Adventure World Warsaw – in Polen. Duizenden beleggers waren in één klap al hun geld kwijt. Van lieveling op de beurs, naar helemaal niet meer op de beurs.
De markt zelf, en de waarde van de aandelen die daar beschikbaar zijn fluctueren continu en zijn moeilijk te voorspellen. Hoewel het in het begin misschien comfortabel voelt om je aan te sluiten bij wat iedereen doet, kan dit ook resulteren in grote verliezen als deze beslissingen toch verkeerd blijken te zijn. Daarom is het enorm belangrijk om je eigen onderzoek te doen. Of kies ervoor om je risico te spreiden/verlagen door te investeren in indexfondsen, iets waar ik zelf op focus in mijn portefeuille.
4 Niet weten wanneer je moet loslaten
Investeringen die (veel) minder waard zijn geworden dan waarvoor je ze ooit kocht, veel langer aanhouden dan nodig en na verloop van tijd nóg meer geld verliezen. Dit verschijnsel wordt door psychologen de “sunk cost fallacy” genoemd. Mensen zijn geneigd te denken dat ze, omdat ze al geld, tijd en effort in iets geïnvesteerd hebben, het moeten vasthouden en hopen op een beter rendement later. Ook als er helemaal geen aanwijzingen zijn dat zo’n rendement (op korte termijn) te verwachten is of zelfs ooit zal plaatsvinden.
5 Anchoring Bias
Een andere veel voorkomende psychologische valkuil van beleggers is anchoring bias. Anchoring bias treedt op wanneer we gehecht raken aan bepaalde stukjes informatie (zoals de prijs die we voor onze aandelen hebben betaald) waardoor we moeite hebben om eventuele veranderingen in waarde objectief te kunnen benaderen, en op basis hiervan een (goed) oordeel te kunnen vormen.
Niets menselijks is ons vreemd, iedereen krijgt hier in meer of mindere mate mee te maken. Wel kun je je hiervan bewust zijn en proberen om bij het analyseren van je beleggingsportefeuille zo objectief mogelijk naar alle beschikbare informatie te kijken en dit in perspectief te plaatsen.
6 Verliesaversie
Verliesaversie treedt op wanneer iemand zich bedreigd voelt door mogelijke verliezen als gevolg van zijn beleggingskeuzes; dit gevoel kan irrationele beslissingen tot gevolg hebben, zoals het voortijdig verkopen van aandelen of het vasthouden aan activa ondanks tegen beter weten in. Het is de kunst om emoties niet de overhand laten krijgen, maar een stap terug te nemen en te bedenken waarom je in de eerste plaats voor bepaalde aandelen of fondsen hebt gekozen. Overweeg bijvoorbeeld ook of de huidige marktomstandigheden veranderingen rechtvaardigen en het de moeite waard kan zijn of wachten tot de omstandigheden verbeteren alvorens te handelen.
7 Te actief handelen
Actieve handelaren komen soms in de verleiding om te vaak te handelen, waardoor ze hoge handelskosten maken en zich onnodig blootstellen aan risico’s. Een gevaar hiervan is bovendien dat je in het moment transacties kunt doen vanuit emotie, die totaal niet aansluiten bij je strategie voor de langere termijn.
8 Opbrengsten najagen
Een rookie mistake: jagen op kortetermijnwinsten in plaats van te kijken naar het investeringspotentieel op lange termijn. Dit zou kunnen leiden tot het kopen van aandelen die op het eerste gezicht aantrekkelijk lijken, maar die uiteindelijk niet over de nodige fundamenten beschikken om een duurzaam rendement te genereren.
9 Geen diversificatie toepassen
Beleggen zonder je portefeuille te diversifiëren over verschillende activaklassen brengt het risico met zich mee dat je ernstige verliezen zou kunnen lijden als één sector onverwacht instort. Voldoende diversificatie zorgt voor het, tot op zekere hoogte, beschermen van je geïnvesteerde kapitaal, door blootstelling aan individuele sectoren zoveel mogelijk te beperken.
10 Last but not least: De risico’s onderschatten
Onderschat nooit risico’s, vooral niet in de financiële wereld. Veel beginnende beleggers onderschatten de risico’s en overschatten hun eigen kunnen, waardoor ze uiteindelijk veel geld kwijtraken. Bijvoorbeeld door een gebrek aan kennis van het financiële product waarin ze beleggen of een gebrek aan voorbereiding.
Conclusie
Al met al zijn er dus best wat valkuilen waar je als belegger in kunt vallen. Van overmoedigheid, tot handelen vanuit emotie en het onderschatten van de risico’s. Stuk voor stuk redenen voor mij om te kiezen voor beleggen in indexfondsen, en niet actief te handelen op de beurs. Ik ben mij ervan bewust dat ik niet over de nodige kennis beschik om een onderbouwde keuze te kunnen maken voor het investeren in een bepaald aandeel, dus kies ik ervoor om dat bijna helemaal niet te doen. Hooguit met wat speelgeld.
Liever blijf ik bij mijn langetermijnstrategie: maandelijks voor een vast bedrag inleggen in een indexfonds. Ik koop iedere maand automatisch voor een vast bedrag aandelen in het Meesman Aandelen Wereldwijd Totaal indexfonds. Of het nu goed gaat op de markt of even wat minder, dit blijf ik doen. Zo profiteer ik op de lange termijn (ik beleg met een horizon van > 20 jaar) hopelijk van een goede gemiddelde inkoopprijs en een mooi rendement over de gehele periode. Hier horen periodes van mooie rendementen, maar ook periodes van verliezen bij. Historisch gezien maak je gemiddeld een rendement van zo’n 6% per jaar.
Hopelijk ben je je door dit artikel in ieder geval bewust geworden van de deze typische beleggers valkuilen, zodat jij er hopelijk zelf niet in valt!
Zie jij nog andere valkuilen van beleggers, die niet zijn benoemd in dit artikel? Of ben je zelf weleens in een van deze valkuilen gevallen? Laat het ons weten in de comments!
