Het leuke aan workations is dat je de plaatselijke cultuur veel beter leert kennen en je de cultuur in je opneemt. Zo was ik laatst in een nieuw restaurant in Portugal en zag daar een opvallend vakje op het menu staan: ‘Buy a round of beers for the kitchen staff: €7,5′. Ik deed dit niet. Daarna was ik met vrienden in België en hadden we ook twee keer een fooisituatie. Toen begon ik eens in mijn omgeving te vragen hoe zij eigenlijk omgaan met fooi geven, want fooi geven is nogal wat.
Fooi is overal anders
Er mag een ding duidelijk zijn en dat is dat fooi in iedere cultuur een andere betekenis meedraagt. In een land zoals Amerika waar horecapersoneel grotendeels afhankelijk is van fooi, wordt het geven van fooi ook zeker gewaardeerd. Personeel zal hier dan ook zijn best op doen om een hogere fooi van je te krijgen. Onderaan de bon zie je ook vaak een suggestie om 20 tot 25% fooi te geven, het wordt er namelijk niet automatisch meegerekend.
In andere landen zoals Japan is het juist erg beledigend als je fooi wilt geven. Als je dit doet is er een grote kans dat de serveerder de fooi zal weigeren. In Japan is horecapersoneel niet afhankelijk van fooien om rond te komen en is daardoor amper onderdeel van de cultuur geworden. Ook vormt het minder een motivatie voor het personeel. Dit betekent niet dat in landen zoals Japan het personeel niet zijn best doet omdat fooi geven daar beledigend is. Want als ze dan zouden doen, dan hebben ze natuurlijk geen baan meer.
Hoe weet je wat je moet geven?
Het hangt dus van de cultuur en het land af wat je moet geven. Mocht je het echt niet weten zit je met 10% bijna altijd goed. Je zou het ook kunnen laten afhangen van het eindtotaal en dit afronden op een 5 of 10 tal. Dit is alleen misschien niet zo eerlijk, want laat je dan inderdaad dan nog je waardering voor de service blijken, of zie je het dan als een moetje die je aan het afvinken bent? Je kunt je er natuurlijk ook op voorbereiden, maak het onderdeel van de research die je doet voordat je op reis gaat en neem het eventueel ook mee in je budget. Zo vind je online of in de Lonely Planet altijd wel tips voor ieder land.
Fooi geven met grote groepen
Maar hoe doe je dat dan als je bijvoorbeeld met een groep vrienden uit eten gaat en al op een rekening van 500 euro zit? Gooi je er dan inderdaad 10% bij op en verwacht je dat je dit kunt meenemen in het splitten van de rekening? Met grote groepen kan de fooi dan ook verder oplopen, dit kan wellicht wat ongemakkelijk voelen voor degene die gaat betalen. Anderzijds, je deelt het ook met een grote groep en het personeel heeft ook zijn best moeten doen om jullie als groep vrienden allemaal tegelijk te serveren etcetera. Daarnaast speelt hier nog een ander ding. Wat als de helft van de groep vindt dat men in een Nederlands restaurant al genoeg verdient en de andere helft vindt dat ze wel wat extra’s hebben verdiend. Laat je je dan overhalen omdat het sociaal gewenst gedrag is of blijf je bij je standpunt.
En hoe zit dat met fooi geven aan de bezorger?
Inmiddels leven we in een cultuur waar alles met drie klikken aan onze deur wordt bezorgd, zo ook het eten wat je anders wellicht in een restaurant had genuttigd. In plaats van een ober of serveerster die naar je toekomt, komt er nu een bezorger bij je deur die door weer en wind jou een warme pizza bezorgd. Wellicht heb je hier al lang over nagedacht, maar ik merk dat de meeste mensen om mij heen hier nog niet zo mee bezig zijn, geef jij de bezorger ook fooi of laat je dat achterwege? En als je het al doet, geef je het dan aan hem mee of toch via het bestelplatform zodat het wellicht kan worden verdeeld over alle bezorgers, met de kans dat er nog een hap wordt uitgenomen door het platform. Het slimste is om het altijd aan de bezorger zelf te geven, al zorgen sommige deelplatformen er ook echt voor dat fooi daadwerkelijk bij degene komt aan wie het toekomt (maar hoe zit het dan met die kitchen staff?)
Fooi krijgen
Wat je standpunt ook is in het geven van fooi, duidelijk is wel dat het over een algemeen de ontvanger een goed gevoel geeft. Het is immers een teken van dankbaarheid in vele culturen. Toch is er soms veel discussie om omdat je toch ook geen fooi geeft aan de buschauffeur of bankmedewerker. Maar dat kun je wellicht opdelen in vakgebieden waar meer of minder service wordt gegeven en daarmee de ervaring wordt verbeterd. Daarbij zijn er in andere vakgebieden andere gewoontes, zoals het zwaaien naar de buschauffeur bij het uitstappen, het geven van een presentje aan de juf. Het niet geven van fooi omdat je het elders niet doet, vind ik persoonlijk niet sterk onderbouwd.
Conclusie hoe geef je fooi
We mogen allemaal wellicht wel wat minder Nederlands zijn en de fooi niet alleen laten afhangen van de service. Wellicht heeft de serveerster een slechte dag en kun je haar juist opvrolijken met wat fooi. En hou je niet zo strak vast aan die 10% als het echt uitzonderlijk goed was, geef dan ook wat meer. Hoe vaker je je dankbaarheid toont, hoe meer het ook terugkomt op jouw pad. Daarom lijkt het me mooi als we het met z’n allen wat vaker doen. Probeer er eens wat om te denken. Aldus Robin.
Er is ook een Spaarpodcast aflevering over fooien, die kan je hier beluisteren.
